Ο ξένος Τύπος για το δημοψήφισμα στην πΓΔΜ: Πολιτική κρίση, ξένη επιρροή και αντιφάσεις

• NewsroomHuffPost Greece

OGNEN TEOFILOVSKI / REUTERS

«Η χαμηλή συμμετοχή στο δημοψήφισμα για την αλλαγή της ονομασίας της ”Μακεδονίας”, έθεσε εν αμφιβόλω το αποτέλεσμα, παρά το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι ενέκριναν τη συμφωνία με συντριπτική πλειοψηφία», γράφει η Wall Street Journal και προσθέτει: Η εξέλιξη συνιστά πλήγμα για τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που επιθυμούσαν να υπάρχει ισχυρότερη λαϊκή υποστήριξη. Η αποχή κάνει δύσκολη για τον πρωθυπουργό, Ζόραν Ζάεφ, την εξασφάλιση της απαραίτητης πλειοψηφίας για την έγκριση των απαιτούμενων συνταγματικών τροποποιήσεων. Ο Ζάεφ δήλωσε πως θα προκηρύξει άμεσα εκλογές, αν δεν λάβει την πλειοψηφία των δύο τρίτων των βουλευτών». «Υπάρχουν πολλά συμφέροντα που έχουν επενδυθεί σε αυτή την υπόθεση, κανείς δεν θέλει να τα απεμπολήσει και να αφήσει την ”Μακεδονία” κλειδωμένη για άλλα 20 χρόνια. Πρόκειται για δύσκολο παζλ και η επίλυσή του θα αποτελέσει καλό παράδειγμα και σημαντικό βήμα προόδου για την διευθέτηση άλλων δύσκολων προβλημάτων στην περιοχή», εκτιμά ο Τζέιμς Κερ -Λίντσει, καθηγητής στο London School of Economics. «Οι Ρώσοι ήταν σε θέση να διαδραματίσουν αποσταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή. Το αποτέλεσμα είναι μια ευκαιρία να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο που θα επιτρέψει στη χώρα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ», δήλωσε ο Ντέιμον Γουίλσον, αντιπρόεδρος του think-tank, Atlantic Council. «Χαιρετίζω την ψήφο υπέρ του ”ναι”. Καλώ όλους τους πολιτικούς ηγέτες και κόμματα να εργαστούν υπεύθυνα και εποικοδομητικά για να εκμεταλλευτούν αυτήν την ιστορική ευκαιρία. Η πόρτα του ΝΑΤΟ είναι ανοικτή, όμως πρέπει πρώτα να ολοκληρωθούν όλες οι εσωτερικές διαδικασίες», έγραψε στο Twitter o γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.

Bloomberg:«Η νίκη του ”ναι” είναι η μεγαλύτερη από όλες τις νίκες οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος στη νεότερη ιστορία της πΓΔΜ

«Ο πρωθυπουργός της ”Δημοκρατίας της Μακεδονίας” απείλησε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές τον επόμενο μήνα, αν δεν εξασφαλίσει την έγκριση του κοινοβουλίου στην αλλαγή της ονομασίας της χώρας, μετά το θετικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που πάντως σκιάστηκε από τη χαμηλή συμμετοχή», γράφει το Bloomberg και προσθέτει: «Το αντιφατικό αποτέλεσμα προετοιμάζει ένα σκηνικό σκληρής αναμέτρησης για τον πρωθυπουργό Ζάεφ. Επίσης, αναδεικνύει την ένταση του αγώνα επιρροής που διεξάγεται στην πλέον ασταθή περιοχή της Ευρώπης μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ αφενός και της Ρωσίας αφετέρου. Η Μόσχα αντιτίθεται σε κάθε περαιτέρω διεύρυνση της στρατιωτικής συμμαχίας στην πρώην σφαίρα επιρροής της. Το 91% των ψηφισάντων στήριξαν τη συμφωνία με την Ελλάδα για την αλλαγή της ονομασίας της χώρας. Η συμμετοχή ανέρχεται στο 37%. Το δημοψήφισμα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και οι βουλευτές δεν είναι υποχρεωμένοι να συμμορφωθούν προς το αποτέλεσμα.

Η νίκη του ”ναι” είναι η μεγαλύτερη από όλες τις νίκες οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος στη νεότερη ιστορία της πΓΔΜ. Ήρθε η ώρα να ακολουθήσουν οι βουλευτές την ψήφο του λαού και να επιταχύνουν τις διαδικασίες για ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Περιμένω από τους βουλευτές του VMRO-DPMNE να σεβαστούν τη δημοκρατική βούληση των πολιτών που ψήφισαν. Αλλιώς δεν απομένει παρά να χρησιμοποιήσουμε το δημοκρατικό εργαλείο της άμεσης προκήρυξης εκλογών», δήλωσε ο Ζάεφ. Σε ανακοίνωσή του, το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ καλεί όλα τις πλευρές να επιδείξουν νηφαλιότητα μετά το αντιφατικό, όπως το χαρακτήρισε, αποτέλεσμα. Ο Επίτροπος για την Διεύρυνση της ΕΕ, Γιοχάνες Χαν, δήλωσε πως το «πολύ σημαντικό» αποτέλεσμα υπέρ του ”ναι” σημαίνει ότι υπάρχει ευρεία συναίνεση για την υποστήριξη της συμφωνίας με την Ελλάδα. Η συμμετοχή επηρεάστηκε αρνητικά από την εκστρατεία των εθνικιστών υπέρ της αποχής, ωστόσο το αποτέλεσμα ίσως δίνει κάποιο πλεονέκτημα στον Zάεφ, όπως εκτιμά ο Ντέιμον Γουίλσον, αντιπρόεδρος του Ατλαντικού Συμβουλίου. «Παρά τη χαμηλή συμμετοχή, αυτό το μισό εκατομμύριο των ψηφοφόρων, ίσως είναι ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει υποστηρίξει οτιδήποτε στη ”Μακεδονία”. Επαφίεται στους βουλευτές να αποφασίσουν, όμως ο Ζάεφ έβαλε πολύ ψηλά τον πήχη, απειλώντας με πρόωρες εκλογές. Είναι μια τολμηρή κίνηση», καταλήγει ο Ντέιμον Γουίλσον.

Νew York Times: “Hχηρότατα αντιφατικό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος”

«Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην ”Μακεδονία” υπήρξε ηχηρότατα αντιφατικό, ωθώντας και τις δύο πλευρές να ισχυριστούν ότι νίκησαν», γράφουν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης.

«Ωστόσο, η χαμηλή συμμετοχή δυσκολεύει την έγκριση της συμφωνίας με την Ελλάδα από το κοινοβούλιο. Η μειωμένη συμμετοχή δημιουργεί πρόβλημα στην κυβέρνηση και στη Δύση, που είχε πιέσει πολύ για να υπάρξει μια στιβαρή λαϊκή εντολή, αν και το κυβερνών κόμμα έχει την πεποίθηση πως θα εξασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους στο κοινοβούλιο για την έγκριση της αλλαγής της ονομασίας της χώρας. Το ζήτημα αυτό δίχασε την ”Μακεδονία”, ενώ Δυτικοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως η Ρωσία κινήθηκε δραστήρια για να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, διενεργώντας εκστρατείες παραπληροφόρησης μέσω Διαδικτύου. Ο Επίτροπος της ΕΕ για τη Διεύρυνση Γιοχάνες Χαν, έγραψε στο Twitter ότι το αποτέλεσμα δείχνει την «ευρεία στήριξη» προς την αλλαγή της ονομασίας και προς την ευρωατλαντική πορεία της χώρας. «Αναμένω από όλους τους πολιτικούς ηγέτες να σεβαστούν την απόφαση και να την προωθήσουν, επιδεικνύοντας την μέγιστη υπευθυνότητα και ενότητα, υπηρετώντας το συμφέρον της χώρας», έγραψε. Ωστόσο, ο δρόμος αυτός έχει πλέον δυσκολέψει. Τον Φεβρουάριο, και καθώς οι διαπραγματεύσεις έδειχναν να προχωρούν, χιλιάδες Έλληνες διαδήλωσαν έξω από το κοινοβούλιο. Η πραγματική κινητήρια δύναμη πίσω από τις διαδηλώσεις ήταν η συντηρητική Εκκλησία της Ελλάδος και υπερεθνικιστές, μεταξύ των οποίων και η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή. Δυτικοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η Ρωσία και ολιγάρχες που διατηρούν δεσμούς με το Κρεμλίνο διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο υποδαυλίζοντας διαδηλώσεις. Οι διαμαρτυρίες στην ”Μακεδονία” υπήρξαν μικρότερες, αλλά το ίδιο τοξικές», τονίζουν οι NYT.

Washington Post: Σε πολιτική κρίση η ″Μακεδονία”

«Σε πολιτική κρίση έχει βυθιστεί από χθες η ”Μακεδονία”, καθώς η συμμετοχή στο δημοψήφισμα υπήρξε ανεπαρκής, ενώ εγείρεται πλέον η προοπτική να αποκλειστεί η μικρή βαλκανική για πολλά χρόνια από τους οργανισμούς της Δύσης», εκτιμά η Washington Post. «Μόλις το 37% των εγγεγραμμένων προσήλθε στις κάλπες και το ”ναι” έλαβε το 91% των ψήφων. Το Κρεμλίνο και Δυτικοί ηγέτες παρακολούθησαν πολύ στενά την έντονη προεκλογική περίοδο, επειδή η έκβαση του δημοψηφίσματος θα καθόριζε την γεωπολιτική κατεύθυνση των Βαλκανίων σε μια εποχή σφοδρού ανταγωνισμού μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ. «Το αποτέλεσμα αποτελεί επιτυχία για την δημοκρατία και για μια ευρωπαϊκή Μακεδονία», δήλωσε ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ. Η ελληνική κυβέρνηση χαρακτήρισε «αντιφατικό» το αποτέλεσμα, τονίζοντας πάντως ότι το σέβεται, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να διατηρηθεί η συμφωνία. Όπως συμβαίνει συχνά με τα δημοψηφίσματα, η ψηφοφορία υπήρξε επίσης και μια ανεπίσημη ετυμηγορία για τους πολιτικούς της ”Μακεδονίας”. Δυτικοί ηγέτες είχαν σπεύσει τις τελευταίες εβδομάδες στα Σκόπια για να στηρίξουν το ”ναι” και πολλοί από αυτούς χαρακτήρισαν την συμφωνία με την Ελλάδα ως «ευκαιρία που παρουσιάζεται μια φορά σε μια γενιά». Αναλυτές ανέφεραν πως η ”Μακεδονία” έγινε στόχος ενός κύματος παραπληροφόρησης, οι πηγές της οποίας είχαν σχέσεις κυρίως με την Ρωσία, καταλήγει η αμερικανική εφημερίδα».

«Τόσο η Ρωσία όσο και η Δύση, είχαν ρόλο στο χθεσινό δημοψήφισμα στη ”Μακεδονία”, το οποίο -σε τεχνικό επίπεδο- αφορούσε την επίσημη ονομασία της πΓΔΜ», γράφουν οι Τάιμς του Λονδίνου σε κύριο άρθρο τους και προσθέτουν: «Ωστόσο, αυτήν δεν ήταν απλά μια προσπάθεια για την επίλυση μιας ετυμολογικής διαμάχης: αφορούσε σφαίρες συμφερόντων, τα όρια της επιρροής της Μόσχας στις παραμεθόριες περιοχές της Ευρώπης και την ισχύ προσέλκυσης δυτικών θεσμών. Κρίνοντας από τα πρώτα αποτελέσματα, φαίνεται πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει κερδίσει στα σημεία. H πολιτική επιστρέφει στα Βαλκάνια».

Η βρετανική εφημερίδα τονίζει ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος απέτυχε να φθάσει στο 50%, το οποίο είναι αναγκαίο για την εγκυρότητά του. Η ψηφοφορία δεν είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση, αλλά η σημασία της κατέστη σαφής, όταν τόσο ο Αμερικανός υπ. Άμυνας, Τζειμς Μάτις, όσο και η Γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, παρότρυναν δημοσίως τη θετική ψήφο, δηλαδή ”ναι” σε μια συμφωνία που δέχεται ότι η χώρα πρέπει να μετονομαστεί σε ”Βόρεια Μακεδονία” και, επομένως, να ανοιχθεί ο δρόμος για τη μελλοντική ένταξη στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ.

Οι Times αναφέρουν ότι μέχρι τώρα η Ελλάδα είχε αντιταχθεί σε κάθε αναφορά στον όρο ”Μακεδονία” στο όνομα της χώρας, τονίζοντας ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ουδεμία σχέση είχε με την πΓΔΜ και ότι η κυβέρνηση των Σκοπίων σφετεριζόταν τον Έλληνα ήρωα, ίσως με βλέψη εδαφικών διεκδικήσεων. Η ελληνική κυβέρνηση σκέφτηκε ότι, αντί να αποφεύγει τα Βαλκάνια, η Αθήνα θα μπορούσε να γίνει ο συνήγορός τους εντός της Ε.Ε., αυξάνοντας επομένως την επιρροή της. Αν το δημοψήφισμα κηρυχθεί επισήμως άκυρο είναι πιθανό η κυβέρνηση των Σκοπίων να δυσκολευθεί στη συγκέντρωση της απαραίτητης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για να ανοιχθεί προς τη Δύση και ενδέχεται να διεξαχθούν νέες εκλογές.

Ο Πούτιν θα έχει επιτύχει ό,τι επιθυμούσε- ατέρμονες καθυστερήσεις και αβεβαιότητα που καθιστά την ένταξη στο ΝΑΤΟ ένα μακρινό όνειρο. Μπορεί να φαινόταν μια σκοταδιστική διένεξη για πολλούς, αλλά όχι για τη Ρωσία του Πούτιν, που ενεργώς ενθαρρύνει τις εθνικιστικές εχθρότητες και την αναστάτωση. Η διένεξη αφορά στα Βαλκάνια ως πολιτικό πεδίο μάχης. Το 2016, GRU η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας προσπάθησε να προκαλέσει πραξικόπημα κατά του πρωθυπουργού του Μαυροβουνίου για να αποτρέψει την προσπάθειά του για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Μόσχα συνεχίζει να μπλοκάρει τη διπλωματική αναγνώριση του Κοσόβου, το οποίο θεωρεί ως προτεκτοράτο του ΝΑΤΟ. «Οι απόψεις μπορεί να διχάζονται στη Δύση, σχετικά με τα οφέλη της διεύρυνσης της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, αλλά ένα πράγμα είναι σαφές: η Ρωσία έχει ισχυρό συμφέρον να σπείρει αναταραχή στα σύνορα της Ευρώπης», καταλήγει το άρθρο των Times.

(Mε πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)